O Cardume, o medo a Soidade e o Pensamento único.

Hoxe querería non falar de política. Querería falar de Coñecemento do Medio. O Coñecemento do Medio é unha asignatura que teñen os rapaces que están nas escolas, e que corresponde coas vellas Ciencias Naturais e Ciencias Sociais  que estudábamos os que temos máis de 40 anos.

Botándolle unha ollada ao libro vin unha fotografía dun banco de peixes que se chama cardume, e que se define como un conxunto de peixes semellantes que actúan nadando na mesma dirección, e formando conxuntos moi pretos e amplos.

O curioso do cardume, ao igual que as bandas de estorniños que invaden os nosos parques, é que se desprazan todos de xeito aleatorio pero sincronizados. Cada un dos peixes ou dos estorniños, ao moverse, voan ou nadan tendo en conta só aos seus inmediatos veciños, todos teñen tendencia a aliñarse e son sensíbeis as variacións de dirección dos seus veciños arremedándoas inmediatamente, e logrando así non bater cos compañeiros.

Evolutivamente aos peixes estas condutas lles trouxeron beneficios dado que os seus depredadores naturais –como os ‘cazaban’ un a un- tiñan máis dificultades para identificalos. Pero co desenvolvemento da cultura humana, e das técnicas pesqueiras, ese tipo de comportamento so lle trae inconvintes, dos que non son conscentes, e que se traduce nunha pesca excepcional cando os mariñeiros se atopan cun banco de peixes.

Eu estou certo de que a imitación ten sido na historia da humanidade unha boa estratexia que favoreceu a supervivencia. Temos tendencia a imitar o que fan ben os nosos veciños, ou o que creemos que fan ben. O comportamento humano réxese por emocións máis que pola razón, por pulsións instintivas máis que por comportamentos racionais. Si bailan, bailamos,; si rin, rimos. Si as enquisas electorais  din que ganará o Partido Popular nas próximas eleccións, ganará de certo, como si os electores tiveran apuro en emendarlle a plana aos enquisadores.

Un compañeiro de pupitre dos Salesianos abriu un restaurante en Ourense, e convidoume á inauguración. Algún tempo despois volvín por Ourense e funlle a facer unha visita. O meu colega estaba desanimado, dado que o local non acababa de funcionar. A pesar dos seus coñecementos de hostelería, a pesar dunha carta ben surtida, excelentemente preparada e a uns prezos verdadeiramente populares, e a pesar de que contaba con varios traballadores alegres e motivados, a xente pasaba e seguía optando polos locais veciños. Despois de xantar, propúxenlle esquecerse do negocio e que sairamos a esparexer a cabeza e tomar un algo.

Os nosos propósitos fracasaron gozosamente dado que no Paseo tropezamos con dúas antigas coñecidas do instituto, e nos liamos a falar. Cando me tiven que marchar fun despedido cunha cariñosa e leve indiferencia.

Ao pouco tempo volvín, e comprobei que o restaurante do meu amigo era un local de éxito e estaba cheo.

-¿qué pasou?- preguntei

-Foi todo a raíz de aquela tarde que saímos –contestou entusiasmado- cando te fuches, propúxenlles que viñeran ao restaurante que eu lles prepararía unha boa cea aproveitando que non tería moito traballo.

Ao parecer, ao chegar ao restaurante, aquelas amigas estiveron na entrada, rindo e falando, mentres o meu amigo lle enchía a barra de pequenas tapas da súa cociña. Parecían tan alegres que outras persoas entraron no restaurante, e comezaron a cobizar as tapas que lle estaban servindo, e pediron mesa. Ao cabo de 15 minutos, o restaurante estaba cheo.

-¿pódelo crer? –preguntaba o meu amigo- un día non entra ninguén, e o día seguinte teño o restaurante cheo, e dende entón así.

-e ao día seguinte tamén estaban aquelas dúas mozas? –preguntei

-Non, pero convidara aos meus irmáns, e os meus cuñados..

-Ou sexa, que ao día seguinte o local tamén estaba cheo...-pensei

Á xente dalle medo transitar por onde non vai ninguén, preferimos estar oprimidos nunha bancada incómoda, que estar sos nunha mesa, mentres nos preguntamos porqué estamos sos, e qué será o que todos sabe, e nos non sabemos. É como si sospeitaramos que a masa, o conxunto da xente, está nun segredo que nos non partillamos.

Algo parecido está a pasar na escea política: A xente móvese como os estorniños, ou como un cardumen marítimo, movéndose cun ollo nos veciños, e movéndose en función do que fan os outros.

Todos constatamos o fracaso da Única Política aplicada en Europa ao longo de todo o século XX. Daquela as sociedades europeas liberais e nacionalistas do século XIX enfrontáronse ás consecuencias da Primeira Guerra Mundial, e posteriormente, da Gran Crise dos anos 30: Millóns de persoas víronse embeleñados nunha crise sen precedentes naquelas sociedades, e a resposta foi máis Estado, máis Estado e menos liberdade. Doutrinas totalitarias como o Comunismo, o Nazismo e o Fascismo dende mitoloxías distintas, ofertaban a mesma solución: Máis Estado e máis Control, e incluso nas vellas democracias burguesas de orixe liberal como Franza, os países Baixos e os países nórdicos instauraron réximes de maior control, e menos liberdade. O diagnóstico é o Medo, e a escusa é defendernos; Leis de Defensa dos Consumidores, de Defensa dos Traballadores, de Defensa da Saúde, de Defensa da Seguridade Particular... Din que o fan polo noso Ben. Si así fora, en sociedades máis libres, e menos intervencionistas os consumidores serían máis vulnerábeis, os traballadores máis desprotexidos, a saúde dos cidadáns sería peor, e vivirían en sistemas máis inseguros, e NON É ASÍ.

As leis de Defensa dos Consumidores convértense en medios de protexer a determinados grupos afíns, e nun xeito de facer que os cidadáns paguen máis. As leis do Salario Mínimo convertese nun xeito de control social e de prexudicar aos traballadores máis desfavorecidos, as leis de defensa da Saúde, é chapodar a liberdade, e protexer a determinadas empresas e intereses, as leis contra o terrorismo ou de loita contra as drogas é unha vía para que nos despoxen de toda dignidade, autorizándose incluso tactos rectais.

Non hai voces protestando pola perda da Liberdade. A Liberdade da medo. As mensaxes son noutro sentido: A Liberdade dentro dun orde. A Liberdade non é Libertinaxe. A xente non quere liberdade, a xente quere Seguridade, e os políticos e os partidos políticos dende a II Guerra Mundial nas democracias representativas de Europa, fumos espectadores de como o Estado ía acadando parcelas máis amplas na vida económica ofrecendo cada vez máis Seguridade e cada vez menos Liberdade.

Esa única política europea chámase o Consenso Socialdemócrata, e pretende darlle ao Estado un poder que nin Orwell se atreveu a soñar en ‘1984’. Teoricamente ten como obxectivo o chamado ‘Estado do Benestar’, na que calquera cidadán ten cubertos todas as súas necesidades de manteñemento, educación, sanidade, xustiza e esparexemento, que son sufragadas polo Estado, que, a cambio, establece normas, e somete aos traballadores a un nivel impositivo que chega ao 60%.

Esta única política europea ten unha única mensaxe e esta é que temos que desconfiar dos obxectivos e desexos individuais, e so podemos confiar nos obxectivos e propostas que se fan dende o Estado, e para iso, desenvolve unha gran tarefa de propaganda, repartindo subvencións, e publicidade entre os medios de comunicación social que partillan do mesmo mensaxe, entre todos os estorniños da bandada.

O norteamericano afincado en Europa Bruce Bawer, (Mientras Europa duerme, Editorial Gota a Gota, Madrid, 2007) e o sueco Johan Norberg opinan que o consenso socialdemócrata da clase dirixente é unha característica da sociedade europea occidental e o chaman o “estado da idea única” (one-idea state):

O estado de idea única [...], o risco que o poder dos socialdemócratas sobre as nosas mentes, autoridades, universidades e medios de comunicación pon en marcha un proceso de adaptación dende todos os flancos, incluído o da oposición, de tal xeito que se agocha e se exclúe aos individualistas e aos innovadores.

Johan Norberg

Estes días estou asistindo pasmado da iniciativa do Concello de Madrid de (1-control) facer exames para (2-poder) dar permisos, para que os músicos da rúa poidan tocar na rúa pedindo a vontade dos viandantes que pasen por alí. O seguinte paso será obrigarlle a darse de alta de Autónomos, dado que todos debemos contribuír a que funcione o sistema, dado que unha esixencia da solidaridade na que todos deberíamos estar de acordo.

Tamén lin outra noticia de que no Concello de Fuenxirola a alcaldesa emitiu un bando polo que so se permite música interpretada en español nas casetas que se instalen na súa feita, e baixo ningún concepto se permitirá a ambientación musical con xeneros como funk, rap, reggaeton, música electrónica, heavy metal, soft metal, música alternativa, hip hop, reggae, country, punk, gótica e ritmos latinos en xeral.

A mín o que me sorprende é que a xente recibe tal noticia cun medio sorriso, e sen atribuírlle a gravidade que ten. A noticia de Fuenxirola é que o Concello establece cómo deberán decoradas as casetas, indicando que debe ser con elementos relacionados con Andalucía, a súa cultura, arte e tradicións, e convida a todos os veciños e comerciantes a que se disfracen de ‘andaluces’, como na película de Berlanga “Bienvenido Mister Marshall”, e supoño que cantando o de “Americanos, os recibimos con alegría”. A explicación que fai a alcaldesa do PP é que con tales normas "solo se pretende que todos disfrutemos de unos días festivos en orden y que la convivencia entre los que participamos de la Feria sea cordial". Xa estamos tan afeitos ao ronzal do Poder que non nos estraña.

            Na Política galega, todos vixían a todos, e como, no fondo, están todos de acordo no Consenso Socialdemócrata, as únicas discrepancias non se refíren a ideas, senón a Reproches no Desempeño.

            

Os Reproches no Desempeño danse cando estás completamente de acordo coas intencións do contrario, pero consideras que a súa ‘execución’ –o seu desempeño- e mellorable ou francamente negativo.

          

  O PP quere manter o Estado do Benestar, o PSOE tamén, pero di que o PP agocha a intención de desmantelalo, e propón aumentar os impostos, anque lle parece escandaloso que o PP os aumente. O BNG e AGE queren incrementar o Estado do Benestar, e propoñen aumentar os impostos aos ricos. O PP, máis realista, aumentalle os impostos a todo dios.

Discuten e discuten e non propoñen solucións distintas, os únicos reproches que fan son Reproches no Desempeño, esto é, botanse en cara non ser o suficientemente eficientes nas solucións, pero nas solucións todos, toditos, están de acordo.

¿Qué facer pois?

O primeiriño de todo saber que o sistema actual está fracasando, que Europa progresivamente vai perdendo posicións en nivel de vida, en riqueza, en capacitación individual, e temos que buscar novos vieiros.

O segundo é constatar que os Mesias, os salvadores, os homes providenciais, as solucións máxicas pertencen ao campo da literatura e da poesía, e non da racionalidade. Poderemos seguir pensando que nos temos a razón dado que Gandalf (ou calquera dos líderes e lideresas existentes) está con nos, e que os outros son Mordor e Saurón, pero é unha liña de pensamento máxica, poética e absolutamente ERRADA. Que si existe algunha solución consiste en pensar, ensaiar, actuar e modificar, unha e outra vez, unha e outra vez.

O terceiro é que a Liberdade é a arma fundamental coa que contamos para chegar á Prosperidade. Deberemos saber que nos poderemos trabucar moitas veces, pero, o único camiño é ensaiar distintas opcións, e copiar as que parezan máis exitosas.

En concreto, poderemos ser teimudos en solucións xa fracasadas, como o Consenso Socialdemócrata ou poderemos mudar:

• Reducir o poder do Estado, ao mínimo imprescindible,  cando estea reducido ao mínimo imprescindible, pensar e meditar si se pode reducir aínda máis.
• Transformar o noso sistema de pensións de reparto por outro máis equitativo de Capitalización.
• Confiar na autonomía e liberdade das persoas e desregular o 80% do noso ordeamento xurídico.
• Confiar na autonomía e liberdade das persoas e admitir que o erro é un compañeiro de viaxe das persoas, é que so aprendemos cando nos equivocamos.
• Confiar na autonomía e liberdade das persoas e no seu raciocinio, e admitir que todos, en casi todo momento, están buscando a súa propia felicidade e a felicidade dos seus.
• Ser humildes, ser moi humildes e saber que ninguén ten a solución para todos, que a solución é sempre unha pescuda individual, que estará suxeita a errores e equivocacións, e que aínda así, é un carreiro moito máis acertado que as solucións globais que propoñen os políticos.

Hoxe non querería falar de política, pero teño tendencia a trabucarme.

ESTAFAS E MENTIRAS. IV. O actual sistema español.

A regulación laboral das pensións en España é moi complicada, e require unha comprensión completa de moitas normas, e das súas modificacións sucesivas e continuas ao longo do tempo. Tal complicación esixe aos futuros pensionistas acudir aos servizos dos avogados, dos sindicatos, para intentar determinar cal será a contía da súa pensión, que, en todo caso, está sometida ás sucesivas leis de actualización de pensións que aproba o Goberno todos os anos.

 Dende que me dedico profesionalmente ao asesoramento laboral sempre pensei que o sistema podería ser máis claro e máis sinxelo. De feito, non hai unha razón para ter deseñado un sistema tan complicado, a non ser que a intención sexa facelo críptico e pouco comprensíbel. Está deseñado para que a xente nunca teña claro cales van a ser as súas pensións, e para atribuír as eventuais suba das pensións aos políticos, e non aos traballadores e empresas que viñeron facendo aportacións ao longo do tempo de traballo.

De xeito moi resumido podemos dicir o seguinte:

         O conxunto dos salarios pagados aos traballadores anualmente (salarios, complementos e pagas extras), dividido por 12 conforma a chamada Base de cotización, que non coincide necesariamente co valor bruto mensual que cobra, que para ser asimilábel á base de cotización deberían engadirselle as pagas extras, se as houbera.

         Sobre esa Base de cotización, as contribucións á seguridade social da empresa e os empregados son unhas porcentaxes que responde a unha serie de conceptos:

	% empresa	% traballador	% total
Conceptos comúns	23,60	4,70	28,30
Desemprego	6,70	1,60	8,30
Fondo de Garantía Salarial	0,20		0,20
Formación Profesional	0,60	0,10	0,70
TOTAL	31,10	6,40	37,50

         A maiores as empresas deben cotizar polo risco de posíbeis accidentes de traballo unha cotización adicional que se establece anualmente para cada actividade segundo uns índices de siniestralidade, e que poden oscilar entre o 1% para actividades de oficina a 7,15% para actividades como extracción de pedra ornamental.

         En función do anterior, para o Servizo Público de Emprego Estatal (SPEE) vai o 7,05% de todas as cotizacións de todos os traballadores indefinidos, o 8,3% de todas as cotizacións dos traballadores de duración determinada, e o 9,3% dos contratos de duración determinada a tempo parcial para cubrir as eventuais prestacións por Desemprego. A efectos dos exemplos que imos usar tomouse a cotización de traballadores non indefinidos do 8,30%.

         Para o Fondo de Garantía Salarial (FOGASA) vai o 0,20% de todas as cotizacións de todos os traballadores para cubrir as prestacións que ten encarregado tal organismo.

         Para Formación Profesional (FP) destinase o 0,70% de todas as cotizacións de todos os traballadores. A onde van eses cartos é o suficientemente divertido como para ser obxecto de outra comunicación.

         Para as chamadas continxencias comúns, isto é, xubilación, invalidez, viudez, orfandade e favor familiares, destinase o 28,30% de todas as cotizacións, de todos os traballadores, de todos os salarios que se abonan en España, mes a mes.

         Vamos a considerar o caso dun traballador cun salario bruto mensual de 1.500 euros.

O esquema da súa nómina podería ser o seguinte:

Salario Base:	1.100
Complementos salariais:	185
Pagas Extras prorrateadas:	215
Total	1.500

         O custe da empresa son eses 1.500 euros, máis a cotización á Seguridade Social. A Base reguladora a efectos de cotización sería tamén 1.500 euros, e seguindo as porcentaxes anteriores, as cantidades serían as seguintes:

Continxencias comúns	23,60	354,00
Desemprego	6,70	100,50
FOGASA	0,20	3,00
Formación Profesional	0,60	9,00
Accidentes de Traballo	4,00*	60,00
Total		526,50

         Débese advertir que a cotización por accidentes de traballo recae exclusivamente na empresa e é variábel para as distintas actividades e para as distintas profesións dentro da empresa.

         Por tanto, o custe laboral para a empresa responde á seguinte fórmula: 1.500 + 526,50 = 2.026,50 euros/mes, correspondente a 24.318 euros ano.

         Pero o traballador non leva para a súa casa 1.500 euros; ao seu salario bruto, aplícanselle as deducións e son as seguintes:

Continxencias comúns	4,70	70,50
Desemprego	1,60	24,00
Formación Profesional	0,10	1,50
IRPF	15,00	225,00
Total	21,47	321,00

         A porcentaxe de IRPF pode variar en función das circunstancias persoais do traballador, pero adoptando un tipo medio, o envexado traballador que se supón ten hoxe un Salario Bruto de 1.500 euros, levaría á súa casa 1.179 euros, isto é, 14.148 euros ano.

         Os traballadores deberían ser conscentes de cal é o seu Custe laboral, dado que é o parámetro fundamental que terá en conta a empresa para proceder a un eventual despedimento, ou para decidir unha eventual contratación.

         Isto é, toda empresa calcula perfectamente o Custe laboral, de cada un dos seus traballadores, e o pon en relación co valor da Produtividade de cada un do seus traballadores, isto é, co retorno que produce o traballo de cada quén, que unhas veces poderá determinalo de xeito obxectivo e outras non, e será simplemente obxecto de avaliación subxectiva.

         O traballador do exemplo debería ser conscente que esa diferenza (que se chama Cuña Fiscal anque a súa orixe non é exclusivamente polos impostos) non a percibe a empresa, a percibe o Estado, e esa cantidade (¡847,50 euros mes, 10.170 euros ano!) non repercute no traballador, senón no manteñemento do Estado.

         Ao traballador do noso exemplo deberíalle dar igual si lle din que so seu salario mensual é de 1.179 euros, que se leva para a súa casa, e que a empresa lle abona a maiores en impostos e cotizacións sociais hasta 2.026,50 euros; que si se establece que o seu salario mensual sexa de 2.026,50 euros/mes a pagar pola empresa, e ao tempo asumira o mesmo todas as cotizacións que se estableceran polo Estado, e so lle quedara para a súa vida 1.179 euros. Debería ser o mesmo... pero non o é.

         A existencia da chamada cuña fiscal ten unha lóxica perversa, dado que estamos diante dunha falacia legal na que se precisa ocultar e enganar aos traballadores da magnitude do Espolio estatal.

         As empresas parten da determinación do Custe Laboral de cada traballador. Tal Custe laboral é o prezo que costa cada un dos traballadores á empresa e está integrado polo salario do traballador que leva para a súa casa, e todos os impostos e cotizacións que gravan a súa relación laboral.

         Para manter o engano, é necesario que o traballador non sexa conscente de cal é o seu custe laboral, e por tanto, de tan grande é a diferenza entre o que se leva para casa e o que lle custa á empresa, e esa diferenza coñecese como Cuña fiscal.

 ¿Qué importancia ten que exista esa Cuña fiscal?

         Esa Cuña fiscal é imprescindible para manter unha MENTIRA, e un ENGANO. O real, o único real para o traballador é lo que leva para a súa casa. O único real para a empresa é o que lle custa un determinado traballador. O Poder necesita que o traballador non sexa conscente do Custe Laboral que lle supón á empresa, dado que podería decatarse da magnitude do espolio que está a sufrir do Estado. Un traballador que leve á súa casa 1.179 euros ten que saber que o seu Salario Real (o Custe Laboral) é de 2.026,50 euros, e por tanto, que o Estado se queda con 847,50 euros ao mes para adicar (supostamente) a necesidades do propio traballador.

         O traballador pensa que por todo o seu traballo, e por toda a súa dedicación á empresa leva para a súa casa pouco máis de 1.000 euros, e a empresa pensa que ese traballador lle custa mensualmente máis de 2.000 euros. O traballador pódese sentir mal pagado e sentir carraxe contra a súa empresa, e a empresa pode sentir que a actitude do traballador non é a máis axeitada para ‘defender’ o custe que lle causa.

¿E quén ten razón?

         

Téñena os dous, dado que non fixan a súa atención no Raposo Roubaperas, no Lobo Feroz, no Vampiro Chupasangue, na Sambesuga Voraz. Non lle prestamos atención ao Estado.

         O Estado prefire que pensemos que o noso salario é de 1.179 euros ao mes, e que as cotizacións pagadas pola empresa é unha taxa aplicábel á empresa que nada ten que ver cos traballadores. É como dicir “non, non estamos quitándolle esa cantidade a vostede, honrado traballador, estamos quitándollo á malvada empresa que o contrata”.

         A diferenza é psicolóxica: Si o traballador cree que so lle pagan 1.179 euros, e que as cotizacións e os impostos os paga a empresa, non se sentirá tan espoliado como si é conscente de que a súa retribución total é de 2.026,50 euros, e so se leva 1.179 para a súa casa, e dirixira toda a súa incomodidade e frustración contra a Empresa, que non deixa de ser outra vítima como él mesmo.

A Cuña Fiscal é unha das causas do desemprego estrutural crónico de España.

         A financiación da Seguridade Social por cotas de cotizacións aumenta os Custes de traballo e constitúe un factor de disuasión e desincentivo para a contratación. Nada desincentiva máis a contratar que a obriga que asume o empregador de pagar elevadas aportacións á Seguridade Social cada vez que asina un contrato laboral. As cotizacións da Seguridade Social en España son das máis altas do mundo. A diferenza entre o que un traballador leva para a súa casa, e o Custe que ese traballador lle supón para a empresa. Canto maior sexa a cuña fiscal, máis trabas á contratación existen.

         Os traballadores comproban mes a mes na súa nómina qué porcentaxe do seu salario se lle desconta por continxencias comúns (4,7% da súa base reguladora), pero non son conscientes da cantidade que a empresa paga por tal concepto, e por outros como Formación Profesional, Desemprego, Fondo de Garantía Salarial e Accidentes de Traballo, e que xa vimos alcanza o 40-44% das súas cotizacións.

         Para ser honestos, das anteriores cantidades deberíamos expurgar a cantidade correspondente a IRPF, que corresponde coa contribución que todo cidadán ten que facerlle ao Estado (¡xa falaremos xa!), e por tanto, deberíamos concentrarnos nas cotizacións á Seguridade Social exclusivamente.

         Teóricamente todas as cotizacións, excepto a correspondente a IRPF, son finalistas, isto é, teñen como obxecto as finalidades que lles dan nome. Así, as cotizacións de Desemprego deberían cubrir todas as Prestacións de Desemprego que se abonan en España, pero iso non sucede así: Podería ocorrer que houbera anos nos que as cotizacións de Desemprego foran dabondo (o que causa a ‘xenerosidade’ dos políticos aumentando as prestacións) e ocorre que os anos nos que as cotizacións de Desemprego son insuficientes, debemos completalas entre todos, vía Orzamentos Xerais do Estado, ou sexa, vía impostos ou Débeda Pública. Por tanto, as cotizacións sociais pretenden ser finalistas para acadar máis lexitimidade social, pero en realidade non son finalistas, senón un sistema máis de someter á cidadanía a unha maior presión fiscal.

Pensións en España

         

Vamos a centrar a nosa atención nas pensións e nas cotizacións vinculadas ás mesmas chamadas de continxencias comúns, o 28,30 % de todas as cotizacións de todos os traballadores. Coñecemos como continxencias comúns as referidas a Incapacidade, Xubilación, e Prestacións por causa de morte.

         A primeira tentación é pensar que, a cargo dos traballadores, é so o 4,70%, e a cargo exclusivo das empresas é o 23,60%, pero o anterior é unha falacia: O Custe laboral de cada traballador o ‘paga’ ese mesmo traballador coa súa Produtividade, e co Retorno que causa á empresa que o contrata.

         Segundo as estatísticas oficiais publicadas na páxina de internet da Seguridade Social, o número de pensionistas que existen en agosto de 2013 en España, e a distribución entre as distintas continxencias comúns son as seguintes:

Pensión	Incapacidade	Xubilación	Viudez	Orfandade	F.Familia	Total
Pensionistas	935.113	5.468.008	2.338.437	308.173	37.671	9.087.402
Porcentaxe	10,29%	60,17%	25,73%	3,39%	0,41%	100%
Contía media	908,79	981,92	618,29	370,94	501,66	858,11

         Como podemos comprobar a porcentaxe maior corresponde ás Pensións de Xubilación, e tamén temos que ter en contra que se contabilizan como Pensións de Incapacidade as pensións de persoas maiores de 65 anos, que en todo caso terían dereito á pensión de xubilación no caso de que non tiveran percibindo xa a pensión de invalidez.

¿Cómo se calcula a pensión de xubilación en España?

         Para o cálculo da pensión de xubilación debese partir do concepto de Base reguladora da pensión. Tal base é a suma dos salarios reais percibidos no período de referencia, e que hasta hai pouco era de 15 anos, o ano 2013 é de 16 anos, e cada ano irase incrementando un ano máis hasta o ano 2022 en que xa quedará fixado en 25 anos.

         Por tanto, a Base reguladora é a suma das bases cotizadas durante un determinado período (en función do ano de xubilación), e dividido polo número de anos tido en conta multiplicado por 14.

         Isto é, si me xubilo no ano 2013, teranse en conta as cotizacións durante 16 anos (que son 192 meses) e se dividirá por 224. Este cálculo faise co fin de abonar pagas extras aos pensionistas (¡outro truco ilusionista máis!)

         A base reguladora para os 24 meses anteriores á xubilación son tomadas polo valor real, e todos os elementos anteriormente son actualizados segundo o IPC a partir do mes núm. 25.

         Despois de calcular a base reguladora, debemos considerar os anos de cotización, dado que en función do seu número se nos atribúe unha porcentaxe:

·         15 anos é o número mínimo de anos, e se asigna unha porcentaxe do 50%.

·         Para cada mes adicional de cotización adicional se asigna un 0,19% que representa un 2,28 % anual.

·         100% da pensión alcanzase en 2012, con 35 anos de cotización, e agora estamos nun período de transición que remata en 2027, cando serán esixíbeis 37 anos de cotización.

         A partir deste esquema básico existen multitude de posibilidades, como a xubilación anticipada, no que o cálculo faise de xeito similar, pero aplicando porcentaxes de desconto por cada ano que lle falte para cumprir a idade normal de xubilación, ou bonificacións por idade para determinadas actividades, nas que se ‘finxe’ que o traballador ten unha idade maior da que realmente ten.

         Para facer unha simulación das cantidades aportadas en nome dun traballador ao longo da súa vida laboral, imos supoñer que os 24 meses anteriores á xubilación tivo unha Base de cotización de 1.000 euros, e que todos os meses que preceden o mes 24, actualizados segundo o IPC, da tamén a cantidade de 1.000 euros ao mes.

         Polo tanto, en 2013, o cálculo da súa base de cotización será de: (1000 × 192)/224 = 857,14

         Supoñamos tamén que cotizou ao sistema durante 40 anos.

Polo tanto, o noso amigo tería dereito o 100% da pensión, e tería unha pensión mensual de 857,14 €, a pagar en 14 pagos anuais.

         É mellor que o noso amigo non se poña a facer cálculos do que cotizou ao longo da súa vida, por que lle podería quedar unha cara de parvo nos anos que lle queden de xubilado.

         Pero nunha entrega anterior, xa vimos que o sistema está quebrado de feito... é non é quén de afrontar os compromisos de pensións que se lle presentan no futuro, e ao mesmo tempo, o valor medio das pensións "en España é moi baixo e, dado o que se cotizou, o retorno debería e podería ser moito maior. As cotizacións de traballadores adicanse ao pago das pensións existentes e, polo tanto, non xeran interese.

¿Como funciona un sistema de capitalización individual?

         Como sabemos o sistema de capitalización consiste en aportacións obrigatorias por parte do traballador e da empresa dunha porcentaxe do salario que son depositadas nun Fondo de Aforro que será xestionado por unha Entidade recoñecida e autorizada polo Estado. A aportación a cargo da empresa, e a cargo do traballador é un tema a determinar.

         Desde o exposto, as variacións poden ser múltiples:

         A Entidade xestora pode ser elección para cada traballador, ou pode ser elixida pola empresa mentres o traballador preste servizos para ela, recuperando a xestión do seu Fondo no momento  en que o traballador abandona a empresa.

         Os criterios de investimento da Entidade Xestora pode ser totalmente libre de cada entidade, ou parcialmente determinada polo Estado. Estes criterios de investimento poden ser de baixo risco, ou poden ter un perfil máis arriscada, de acordo coa preferencia de cada cliente (sexa o individuo traballador ou a empresa).

         Así, a relación entre o traballo e a recompensa xa non se modifica por criterios políticos e tamén o aforro de xubilación beneficiase do mecanismo dos xuros compostos.

         Nun país como Chile que adoptou o sistema de capitalización hai trinta anos, en 2012, a variación do valor dos fondos de pensións medrou, en media, un 10,2 %. Analizando o período 2002-2012 , as ganancias variaron de 3,87 % dos fondos de tipo conservador e do 6,74 % dos fondos máis arriscados.

         Para España, os cálculos de Albert Esplugas son reveladoras: capitalizar as cotizacións das pensións de xubilación permitiría cobrar unha media mensual de € 3.500, tras 30 anos de traballo. O valor subiría a 7.500 €, tras catro décadas de traballo e cotización. Aínda que este cálculo está baseado nunha bolsa de perfil medio, a rendibilidade pode ser maior ou menor dependendo do fondo seleccionado.

A pesar dos desafíos desta revolución, as vantaxes deste sistema son notábeis:

- Os pensionistas deixarían atrás un sistema que xera só Pensións equivalentes ao 40 % ou 50% do salario medio. O aumento do poder adquisitivo dos pensionistas fortalecería o resto da economía , en termos de aforro, consumo e investimento.

- O debate político deixaría de lado o tema da xubilación, terminando así a posibilidade de usar as pensións como un arma política e reducindo a criterio do sistema.

- As empresas e os traballadores beneficiaríanse de cotizacións sociais máis baixas xa que o sistema funciona con capitalización de entrada entre 10 % e 20% do salario.

- Por último, poderíamos falar de España como unha sociedade de propietarios, na que cada traballador estaría máis interesado en aspectos como o aforro , o investimento , etc.

         Desde o inicio da crise, a Seguridade Social ve como aumentaron os seus gastos anuais nun 35%. A ‘factura’ das pensións en 2014 supón o 35,9% do PIB, e supón un gasto de 127.483 millóns de Euros. Segundo o Ministerio de Traballo, España xa ten nove millóns de cidadáns con dereito de Pensións contributivas.

         As proxeccións demográficas confirman que os datos van empeorar conforme os anos pasan. Só entre 2007 e 2013 , o número de xubilados aumentou en medio millón de persoas , un aumento de máis do 10%. Durante o mesmo período, a pensión recibida por este grupo aumentou 26,5 %.

         Debido á elevada taxa de paro que soporta España, a afiliación da Seguridade Social caeu significativamente: hoxe temos 16,3 millóns de cotizantes sostendo as pensións de 9 millóns de xubilados nunha relación de 1,9, que non se vira dende mediados dos anos 90.

         A única solución que se nos ofrece dende os partidos políticos, PP e PSOE, é buscar medidas que fagan sostible o actual e fracasado sistema actual, cando é evidente que o modelo de reparto actual non se poderá soster no tempo. Pero ademais ¿de que se fala cando de di ‘facer o sistema sostible’?

         Consiste en reducir as pensións, todas as pensións, e en atrasar a idade de xubilación, pero aínda así estas receitas son parches destiñadas a manter un pouco máis un sistema fracasado.

ESTAFAS E MENTIRAS. V . Transición de un sistema de reparto a uno de capitalización

Que un Estado pase dun sistema de Reparto a un Sistema de Capitalización ten un Custe, e debemos afrontar dúas ‘facturas’.

         A primeira factura é quén se fai cargo das pensións existentes neste momento. No sistema de Reparto as pensións son pagadas en cada momento por aquelas persoas que están contribuíndo, e si estes contribuíntes adican os suas cotizacións a formar o seu Fondo de Capitalización individual ¿Quén paga aos actuais pensionistas? Lembremos que os actuais pensionistas non capitalizaron as súas aportacións porque estas foron adicadas a abonar as pensións existentes cando eles estaban cotizando.

         Evidentemente as pensións existentes neste momento e nos próximos 30 anos deben ser abonadas vía:

·         Orzamentos Xerais do Estado

·         Débeda Pública a 30 anos

·         Unha cotización complementaria, aplicable no período de transición do 15%, e que diminuiría 0,5 puntos cada ano durante todo o Período de Transición.

         Evidentemente, esta cotización complementaria non sería suficiente, polo que tería que emitirse Débeda Pública a longo prazo, e debería combinarse con un severo adelgazamento de todas as Administracións Públicas.

         A segunda factura que debemos afrontar no caso dunha transición dun sistema a outro é cómo recoñecer a todos os cotizantes o tempo que estiveran cotizando ao sistema antigüo. Efectivamente, os actuais cotizantes estiveran contribuíndo ao longo dos anos para abonar as pensións existentes nese período.

         A solución pasa por recoñecerlles dereito á pensión que tiveran xerado conforme ás regras e normas existentes no antigo sistema, pensión que sería abonada pola Seguridade Social, no momento en que cumpriran a idade regulamentaria, ou ben,

         Un Bono de Recoñecemento que lles entregaría o Estado, a abonar no momento da súa xubilación ou invalidez, e que lles compense polas contribucións realizadas ao sistema de Reparto.

         Ten que quedar claro que se trata dunha Transición dun sistema a outro, non na transformación do sistema de reparto nun de capitalización, coa creación dun Fondo para capitalizar o actual pasivo do sistema público de reparto.

¿Debería ser voluntario o cambio de sistema?

         En Chile realizouse de xeito voluntario, e as novas persoas que ingresaban no sistema podían elixir entre o sistema antigo e o novo sistema de capitalización. En España non é posible dado que o actual sistema de reparto é moi extenso e moi deficitario, históricamente deficitario, pero coa debacle demográfica e económica o será aínda  máis, e a opción por ese sistema significa a vontade de que outros paguen por unhas pensións e por un sistema insostíbel.

         Proponse empezar cunha taxa de contribución do 28,30%, idéntica á actual, que diminuiría un 0,5% cada ano durante os próximos 30 anos. Da citada contribución o 13,3% sería sempre destinado o Fondo de Capitalización individual, e a porcentaxe menguante sería a Taxa de Aporte á Transición ao pago das pensións existentes no intre de inicio do sistema, conforme á seguinte táboa:

Anos	Cotización	Ao Fondo individual	Taxa de aporte transición
1º	28,3%	13,3%	15%
2º	27,8%	13,3%	14,5%
3º	27,3%	13,3%	14%
4º	26,8%	13,3%	13,5%
5º	26,3%	13,3%	13%
6º	25,8%	13,3%	12,5%
7º	25,3%	13,3%	12%
8º	24,8%	13,3%	11,5%
9º	24,3%	13,3%	11%
10º	23,8%	13,3%	10,5%
11º	23,3%	13,3%	10%
12º	22,8%	13,3%	9,5%
13º	22,3%	13,3%	9%
14º	21,8%	13,3%	8,5%
15º	21,3%	13,3%	8%
16º	20,8%	13,3%	7,5%
17º	20,3%	13,3%	7%
18º	19,8%	13,3%	6,5%
19º	19,3%	13,3%	6%
20º	18,8%	13,3%	5,5%
21º	18,30%	13,3%	5%
22º	17,8%	13,3%	4,5%
23º	17,3%	13,3%	4%
24º	16,8%	13,3%	3,5%
25º	16,3%	13,3%	3%
26º	15,8%	13,3%	2,5%
27º	15,3%	13,3%	2%
28º	14,8%	13,3%	1,5%
29º	14,3%	13,3%	1%
30º	13,8%	13,3%%	0,5%

         Calcúlanse tres Períodos de 10 anos de duración cada uno. O Período Inicial, o gasto fiscal do Estado será superior que manter o actual sistema, no Período Intermedio, a taxa de crecemento económico elevase nun 1% por ano como consecuencia do proceso iniciado por esta reforma, e o gasto fiscal do Estado igualase en ambos sistema, e no Período de Consolidación, que debería ser un escenario de crecemento económico, e nos que o gasto fiscal do Estado diminuiría cada ano progresivamente.

         As fontes principais de financiamento son unha «Débeda ponte» (a tipos de xuros de mercado) que adquire o Estado cos novos Fondos de Pensións creados polo sistema de capitalización, e a Taxa de Aporte á Transición, unha taxa transitoria que reempraza parte das actuais contribucións e que, de feito, crea un Fondo Común para ir abonando parcialmente as pensións dos traballadores que xa fixeran cotizacións ao antigo sistema.

No medio e longo prazo a reforma produciría un significativo superávit fiscal, o que permite eliminar a Taxa de Aporte á Transición— cun gran impacto positivo sobre o emprego ao reducir este gravame á contratación de traballadores— e pagar a «Débeda ponte» que ten asumido o Estado.

         Segundo algúns estudios o custo de capitalizar o actual sistema de reparto custaría dúas veces e media o PIB español, o que reflicte a magnitude da insolvencia de este. A proposta que se fai non consiste en crear un fondo para capitalizar os compromisos que debería enfrontar o sistema de reparto, senón en transitar gradualmente desde o actual sistema a un de capitalización, maximizando o uso de fontes endóxenas de financiamento da transición.

         Un sistema de capitalización é de contribucións definidas e beneficios resultantes. Por tanto, por definición, non pode quebrar. A pensión axustase automaticamente á realidade, calquera que sexa. Precisamente unha das grandes fallas estruturais do sistema de reparto é que promete certos niveis de beneficios, cuxo cumprimento depende, de xeito determinante, de variables que ningún goberno pode controlar, como a taxa de fertilidade ou as expectativas de vida da poboación. Cando estas cambian de xeito negativo para o sostenemento do sistema de reparto, como está a suceder en todos os países desenvolvidos no que se chama o proceso de envellecemento da poboación, os gobernos teñen que reducir os beneficios prometidos, o que equivale a recoñecer a quebra económica, facendo recaer o custo da insolvencia nos futuros pensionistas.

         Ao final da vida laboral, co capital acumulado na conta de aforro individual danse dous posíbeis escenarios: Un, transformar ese capital nunha pensión vitalicia nunha compañía de seguros de vida. Outro, manter ese capital na empresa que lle administrou a conta por anos e realizar retiros mensuais programados (segundo unha fórmula que incorpora a expectativa de vida do traballador). Nesta segunda opción, si o xubilado morre, o saldo do capital na conta constitúe herdanza para os seus familiares. En ambos casos, a pensión ten un mínimo garantido polo Estado.

         Si ao longo da vida laboral o traballador vai ao paro non ten a obriga de facer apartacións a súa conta de aforro individual durante ese período. Poren, os aforros seguen percibindo as ganancias que reporta a rendibilidade do Fondo de Pensións no que están os seus aforros. Si así o desexa, unha vez empregado novamente pode compensar estes períodos sen aportes a través de contribucións voluntarias por encima do mínimo que esixe o sistema.

         É este un sistema de maior responsabilidade individual, e por tanto, durante certos períodos poderían xerar os fondos de pensións rendementos negativos, pero a historia dos mercados de capitais demostra que, no medio e longo prazo, cunha carteira diversificada que logre unha axeitada combinación risco-rendibilidade, pódense obter taxas de rendibilidade positivas en termos reais (isto é, por encima da inflación) de, polo menos, un 4% ao ano. A rendibilidade negativa so pode darse en curtos períodos puntuais. a clave é comprender que si ben os mercados de capitais por definición implican algún elemento de risco, este pode ser minimizado, mentres que o risco do sistema de reparto estatal provén tanto de variábeis políticas como de variábeis demográficas acerca das que o traballador non ten protección algunha.

         O modelo proposto foi instaurado en Chile con pleno éxito, e nese país, financiar a transición supuxo un desembolso do 4% do PIB, pero en España, dado o xeneroso e irreal do actual sistema, é máis realista esperar un desembolso do 10% do PIB.

         En Chile, pagar as prestacións complementarias que garanten as pensións mínimas supón un gasto anual inferior ao 1% do PIB; en España, neste momento de crise suporá un gasto do 6% do PIB, pero é de esperar que nunha situación económica normal, se reduza hasta o 2,5%.

         En Chile a presión fiscal reduciuse en dez puntos do PIB grazas ao cambio de sistema, e en España, a instauración do sistema de capitalización, pode supoñer nun prazo de 15 anos unha redución de ao menos 15 puntos.

         A Débeda pública chilena es lixeiramente superior ao 10% do PIB, un dos niveis máis baixos da OCDE. En España en nos Orzamentos Xerais de 2014 prevese unha Débeda Pública do 100% do PIB, o que converte esta e outras reformas en absolutamente urxentes e vitais.